Kroz fotosintezu, biljke pretvaraju vodu i ugljen-dioksid u energiju koja se može skladištiti. Sagorevanjem fosilnih goriva, ljudi su podigli nivoe ugljen-dioksida, sa oko 280 delova na milion pre industrijske revolucije na 417 delova na milion 2022. godine. Taj dodatni ugljen-dioksid je ubrzao fotosintezu, podstičući biljke da upijaju više emisija i brže rastu. Od 1982. godine, biljke širom sveta su imale više lišća u toj meri da je njihova površina otprilike dvostruko veća od površine SAD.
Međutim, izgleda da ovaj efekat nestaje. Dok nivoi ugljen-dioksida nastavljaju da rastu, više od jednog veka zagrevanje je takođe učinilo klimu manje pogodnom za biljke. Uslovi suše u mnogim delovima sveta znače da, čak i kada biljke dobijaju više ugljen-dioksida, one takođe gube više drugog ključnog sastojka potrebnog za fotosintezu — vode.
Za novu studiju, naučnici su prikupili podatke sa zemaljskih monitora koji su merili nivoe ugljen-dioksida i vode u vazduhu od 1982. do 2016. Uporedili su ove podatke sa satelitskim snimcima šuma, travnjaka, šiblja, poljoprivrednih površina i savana, koristeći veštačku inteligenciju da bi uočili promene koje se dešavaju tokom vremena. Male razlike u zelenoj nijansi biljaka, na primer, ukazuju na promenu u stopi fotosinteze.
Studija sugeriše da se fotosinteza ubrzala do oko 2000. godine, kada je počela da se izjednačava, zahvaljujući više sušnim uslovima. Gledajući unapred, kažu autori, stopa fotosinteze bi još više usporavati, što bi otežalo zadržavanje rastuće emisije ugljenika, a i zagrevanje, pod kontrolom. Nalazi su objavljeni u časopisu Science.
Foto: Photo by Michael Benz on Unsplash
