Preuzeto sa sajtova Danas i BBC News
Primarni izvor zagađenja reka, ali i drugih vodnih resusrsa Srbije jesu industrijska postrojenja, kao i komunalne otpadne vode i poljoprivreda, jer su često u upotrebi veštačka đubriva. Jedan od najzagađenijih jeste kanal Dunav-Tisa-Dunav koji povezuje reku Dunav kod Bezdana i Tisu kod Bečeja. On je poslednjih decenija proglašen za „crnu tačku“ po zagađenosti na Dunavu. Opasne materije koje su pronađene u vodi kanala negativno utiču na zdravlje ljudi, ali i na život samog kanala. Drugi višedecenijski problem predstavlja i zagađenje reke Pek kod Kučeva.
Nešto noviji primer su i reke Lim i Drina, čije se površine ne vide od plastičnih flaša, automobilskih guma, frižidera koji su bačeni. Čišćenjem Lima, tačnije Potpećkog jezera na Limu sakupljeno je više od 7.500 kubika otpada.
Zašto je Dunav u Srbiji u lošem stanju?
Beograd, kao glavni grad Srbije u kom živi više od dva miliona ljudi, zapravo nema postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda koja se ulivaju u Dunav. Na teritoriji Srbije svega 20% opština ima postrojenja za prečišćavanje komunalnih otpadnih voda – Novi Sad i Niš, kao veliki gradovi, nemaju takav sistem.
Nepostojanje postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda u Beogradu (jedinom evropskom gradu) koji svoje komunalne vode ispušta u Dunav ili Savu jeste ozbiljan ekološki problem. Po površini reke, ali i na obalama može se videti otpad.
Izgrađenost kanalizacione infrastrukture
Srbija je na polju izgrađenosti kanalizacione infrastrukture svrstana u grupu srednje razvijenih zemalja, a što se tiče tretmana otpadnih voda, na samom je početku. Na kanalizaciju je priključeno oko 55% stanovništva (oko 3,9 miliona ljudi).
Ono što dodatno ugrožava celu situaciju jesu zastarele tehnologije, imajući u vidu da je trenutna infrastruktura građena pre više od 30 godina. Nizak stepen prečišćavanja je zapravo posledica manjeg broja postrojenja koja funkcionišu i daju adekvatan stepen prečišćavanja, pa samim tim i zadovoljavajući kvalitet prečišćenih otpadnih voda koje se ispuštaju u reke ili jezera.
U Srbiji postoji 47 gradova i opština koji imaju postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda od kojih je 26 u funkciji. Dve su u rekonstrukciji, pet u probnom radu, a pet postrojenja radi sa tercijarnim tretmanom.
Koje „zelene” metode i materijali se koriste za uklanjanje zagađujućih materija iz otpadnih voda i šta ih čini „zelenim”?
Inovativan tretman otpadnih voda predstavlja globalnu potražnju. Cilj je razviti isplativ, bezbedan, manje hemijski intenzivan, manje energetski zahtevan i pre svega održiv tretman vode.
Termin „zelena tehnologija otpadnih voda“ ukazuje na kurs ka održivim, ekološkim pristupima u tretmanu otpadnih voda. Ovaj pojam obuhvata različite pristupe, od imitiranja prirodnih ekosistema do korišćenja zelenih i isplativih materijala ali i obnovljivih izvora energije u tretmanu otpadnih voda, uz istovremeno smanjenje nastalog otpada i ugljeničnog otiska.
U oblasti razvoja materijala istražuju se pre svega adsorbenti na bazi ugljenika, različiti isplativi materijali sa katalitičkim sposobnostima, nanomaterijali i mikrobne gorivne ćelije.
Ono što ove materijale i procese čini „zelenim“ jesu upravo ekološki pristupi u sintezi bez korišćenja toksičnih hemikalija, korišćenje isplativih materijala kroz svojevrsnu reciklažu otpadnih materijala ali i manji energetski zahtevi usled korišćenja obnovljivih izvora energije.
Da bi celokupna situacija u Beogradu, ali i Srbiji bila bolja moraju se izgraditi sistemi za prečišćavanje vode. Srbija se obavezala da do 2040. godine obezbedi i izgradi potrebna postrojenja za prečišćavanje komunalnih otpadnih voda za naselja sa više od dve hiljade ljudi.
Potrebno je takođe i podizati svest i vršiti edukaciju putem različitih akcija o značaju vodnih resursa za život i ograničenost onih raspoloživih količina kvaliteta vode.
